محوطه تاریخی بیستون در شهرستان هرسین استان کرمانشاه واقع شده که از اعتباری مضاعف در تاریخ ایران باستان برخوردار بوده و جزو 100 جاذبه برتر ایران محصوب میشود. محوطه تاریخی بیستون در مکانی استراتژیک و مسلط بر سر راه مهم اتصال دهنده ی فلات ایران به بین النهرین قرار گرفته و از دوران باستان مورد استفاده بوده است.
پیشنهاد میکنیم این مطلب را نیز مشاهده کنید : دریاچه مارمیشو
بیستون آثاری از پیش از تاریخ تا حکومت های اسلامی همچون: غار شکاچیان، مر خریل، مر تاریک، مر آفتاب، مر دودر، تپه نادری، سراب بیستون، جاده حاشیه سراب، بقایای گورستان قدیمی، دژ تاریخی مدفون، نیایشگاه شاهنشاهان ماد، نقش برجسته داریوش بزرگ، مجسمه هرکول، نقش برجسته میتریدات دوم شاهنشاه اشکانی، نقش برجسته گودرز، سنگ بلاش، پرستشگاه شاهنشاهان پارتی، بقایای شهر باستانی هخامنشیان و پارتیان، بقایای بناهای ساسانی، کتیبه فرهاد کوه کن، بقایای پل ساسانی، بقایای سد ساسانی، سنگ های تراشیده ساسانیان، کاروانسرای ایلخانی، بنا های ایلخانی، کاروانسرا های صفوی، وقف نامه شیخ علیخان زنگنه، پل بیستون و… در خود جای داده است.
دلیل آن که همه این آثار در یک جای قرار داشته این بوده است که این محل بدون تردید از مکان های مقدس ایرانی شناخته می شده زیرا آب مظهر پاکی و روشنانی فراوان از دل کوه بیستون به بیرون روان است و داریوش بزرگ هم به دلیل اهمیت موقعیت کرمانشاه و کوه های صخره ای آن و آثار بزرگ نیاکان آریایی اش این مکان را برای کتیبه ارزشمند بیستون انتخاب نموده است.
کتیبه بیستون
کتیبه بیستون (کتیبه داریوش) بزرگترین کتیبه جهان، نخستین متن شناخته شده ایرانی و از آثار هخامنشیان واقع در شهرستان هرسین در سی کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون است. سنگ نبشته بیستون یکی از مهمترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهم ترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را در سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی نشان می دهد. متن پارسی باستان در 414 سطر و پنج ستون است.
نقش برجسته و کتیبه داریوش کبیر مدرکی کلیدی برای رمزگشایی خط میخی بود. در واقع به واسطه ی کتیبه بیستون بود که سر هنری راولینسون کار طولانی و پرزحمت خود را که منتهی به خواندن خط میخی فارسی باستان در سال 1847میلادی شد را آغاز کرد. کتیبه بیستون را ملکه کتیبه های شرق باستان و لوح روزتای آسیا لقب داده اند. این اثر در تاریخ 15/10/1310 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.