بندر سیراف در بخش مرکزی شهرستان کنگاه در استان بوشهر واقع شده که دارای آثار تاریخی و نقاط دیدنی زیادی می باشد که قدیم‌ها آن را با نام سیراب یا صیراف نیز می‌شناختند. بندر سیراف یکی از قدیمی ترین بنادر ایران است که زمانی رونق فراونی داشته است. جالب است بدانید که معماری این شهر قدیمی و تاریخی بسیار به روستای ماسوله که در شمال کشور می‌باشد شباهت دارد و بندر سیراف در زمان هایی دور روابط تجاری زیادی با چین و… در دوره ساسانی و اسلامی داشته است.
از قرن دوم تا قرن پنجم هجری قمری بود که بندر سیراف اوج فعالیت خود را تجربه می کرد که در آن زمان یکی از بزرگترین و با شکوه ترین بنادر ایرانی و اسلامی به شمار میرفت.
دریانوردان و بازرگانان سیرافی نه تنها با کلیه بنادر آباد و پررونق خلیج فارس در تجارت بودند بلکه با هندوستان، چین و شرق آفریقا نیز در تجارت مستقیم و مستمر بودند. شهر سیراف در قرون اولیه اسلامی، شهری آباد، با عظمت و بسیار ثروتمند بود که مالکان خانه های زیبا، چوب مورد نیاز بناهای خود را از آفریقا و هندوستان وارد می کردند و در بندر سیراف خانه های چند طبقه و با عظمت می‌ساختند که قیمت آنها بیش از سی هزار درهم بود. شهر، دارای سیستم فاضلاب و لوله کشی سفالی بوده و بیمارستان بزرگی در آن احداث شده بود. علاوه بر این سیراف دارای چندین مسجد بزرگ و کوچک بوده که معروفترین آنها مسجد جامع و امام حسن بصری می‌باشد.
هنرمندان سیرافی نیز در کارگاه‌های خاصی، مرواریدهایی را که از نواحی مختلف خلیج فارس می رسیده، پردازش هنری می‌کردند و سپس آن مرواریدها را به هند، چین و آفریقا صادر می‌نمودند. هنر گچ بری نیز در بندر باستانی سیراف رواج کامل داشته و مردمان متمول و ثروتمند سیراف، اغلب دیوارها و سقف‌های خانه‌های خود را با نقوش و طرح‌های چشمگیری گچ بری می‌کردند. مردمان خوش ذوق سیراف حتی در آیین دفن مردگان خود نیز مسایل هنری را رعایت می کردند. آنان سنگ قبرهای مکعب شکلی بر قبرهای مردگان خود می‌گذاشتند و آیات قرآن کریم و نام متوفی را با خط کوفی بسیار زیبا بر سنگ‌های مخصوص حک می‌نمودند.
بندر سیراف در باریکه ای میان کوه و دریا قرار داشته و به همین دلیل از چشم انداز بسیار زیبا و استثنایی برخوردار بوده است. هیچ بندری در سرتاسر خلیج فارس، موقعیت طبیعی این چنینی را مانند بندر سیراف را تجربه نکرده است. شهر با عظمت و پرشکوه سیراف سرانجام در زلزله هولناکی که در نیمه دوم قرن چهارم هجری رخ داد به کلی ویران شد و بخش قابل توجهی از آن نیز به زیر آب فرو رفت و امروزه از آن همه شکوه، تنها ستون‌های نیمه فرو ریخته، دیوارهای شکسته، قبرهای متروک و مساجد ویران باقی مانده است. ویرانه‌هایی که هنوز زیبا و چشم انداز هستند و بیانگر رونق اقتصادی فوق العاده و افسانه ای شهر سیراف را در روزگاری نه چندان دور بازگو می کند.
پیشنهاد میکنیم این مطلب را نیز مشاهده کنید : کشتی یونانی
اگر کمی پیگیر باشید متوجه خواهید شد که بازمانده‌های این شهر افسانه ای در نزدیکی بندر سیراف کنونی همچنان قابل مشاهده و لمس است. سیراف زمانی از بندرهای اصلی ایران و خاورمیانه و محل پهلوگیری کشتی‌های بزرگ بود. اما حال آنچه از سیراف باقی مانده حفره‌های سنگی کنده شده بر شیب تپه‌های سنگی است که گویا بعد از اسلام به عنوان قبر نیز از آنها استفاده می‌شده است. همچنین سنگچین‌ها، چاه‌ها، سنگ فرش‌ها و غارهایی شبیه آتشگاه در دل کوه‌ها بجا بجا مانده است.
آنچه که امروزه در ارتفاعات مشرف بر دامنه کوههای شمالی سیراف مشاهده میکنیم، به عنوان قبور سنگی شناخته می‌شود، در ابتدا به منظور ایجاد قبر و مدفن مردگان خلق نشده است بلکه حوضچه های استحصال آب باران بوده که بر روی کوههای مشرف به دریا و شهر برای استفاده از آب باران و نیز تزریق به درون زمین و پیوستن به سطح سفره‌های آب زیرزمینی جهت تقویت آبخوانهای آن منطقه و به منظور برداشت در پائین دست از طریق چاههای حفره شده در طبقات سنگی بوده است.
سیرافی ها به منظور تامین آب شرب از طریق باران، که تنهاترین، مهم‌ترین و موثرترین روش در استحصال آب باران به شمار میرفت، جمع آوری مستقیم آب بر روی سطوح نازله بوده است. به منظور بهره وری از آبهای نازله و جلوگیری از هدر رفتن آنها و نیز تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی چاههای مذکور، پیشینیان سیراف به این نتیجه می‌رسند که هر آنچه آب نازله را بر سطح کوه مذکور در بالادست و در چاههای حفر شده، استحصال و ذخیره نمایند آبهای جمع آوری شده فرصت بیشتری را برای نفوذ به درون زمین خواهند داشت. در حال حاضر از نواحی نزدیک به خط الراس کوه با ایجاد مخازن با مقطع چهارگوش به ابعاد متفاوت حوضچه‌هایی را در سرتاسر یال جنوبی کوه تعبیه نموده‌اند که قادر به جمع آوری مجموعه آبهای نازله بر سطح اراضی مذکور باشد. چاههای حفر شده درون طبقات سنگی نیز درست در پائین دست هر مجموعه مخازن ذخیره آب تعبیه شده به طوریکه با نفوذ آب و رسیدن به سطح ایستابی منطقه، بلافاصله سطح آب چاههای مذکور را مورد تأثیر قرار می‌دهند.
